Ciągnik rolniczy (potocznie traktor) – pojazd mechaniczny przeznaczony, wyłącznie lub głównie, do celów rolniczych, bez względu na to czy jest on dopuszczony do używania dróg dostępnych dla ruchu publicznego, czy nie.
DEFINICJA
Według prawa o ruchu drogowym w Polsce ciągnik rolniczy to pojazd silnikowy skonstruowany do używania łącznie ze sprzętem do prac rolnych, leśnych lub ogrodniczych. Ciągnik taki może być również przystosowany do ciągnięcia przyczep oraz do prac ziemnych.
ZASTOSOWANIE
Używany jest do przemieszczania pojazdów, maszyn i urządzeń nie posiadających własnego napędu (np. przyczep), do napędu maszyn i urządzeń nieposiadających własnego silnika za pośrednictwem wałka odbioru mocy (WOM), koła pasowego (obecnie praktycznie nie występuje) lub złączy hydrauliki zewnętrznej. Maszyny i urządzenia współpracujące z ciągnikiem można montować przy użyciu trójpunktowego układu zawieszenia (TUZ), w większości maszyn znajdującego się z tyłu maszyny, w nowoczesnych maszynach często występuje on również z przodu. Ciągnik rolniczy znajduje, jak nazwa wskazuje, zastosowanie przede wszystkim w rolnictwie, do prac polowych oraz transportowych, stąd wynikają niektóre jego cechy charakterystyczne, jak na przykład dobre własności poruszania się w terenie, niewielki nacisk jednostkowy na glebę, zwrotność, a przede wszystkim uniwersalność.
Przed powstaniem traktora rolniczego prace uprawowe wymagały wsparcia zwierząt pociągowych, głównie koni bydła lub osłów. Około połowy XIX wieku rozpoczęto używanie lokomobili, czyli parowych maszyn pociągowych.
Pierwszy polski ciągnik o napędzie spalinowym zwany „ciągówką” opuścił fabrykę Ursus w 1922 roku, a pierwszy skonstruowany na świecie ciągnik o napędzie spalinowym to maszyna konstrukcji Amerykanina Johna Froehlicha z 1892 roku.
PODZIAŁ
W zależności od układu jezdnego rozróżnia się:
- Ciągniki kołowe ze stałym napędem jednej (tylnej) osi (2WD) – ciągniki uniwersalne o mocy do 310 KM, najczęściej spotykane, obecnie są produkowane również z dołączanym napędem przedniej osi (MFWD). Tylne, stale napędzane koła, mają wyraźnie większą średnicę.
- Ciągniki kołowe ze stałym napędem obu osi (4WD) – zazwyczaj ciągniki ciężkie, obecnie produkowane osiągają moc od 50 do 600 KM. Sterowanie ciągnikiem odbywa się za pomocą zwrotnicowego układu kierowniczego jednej lub obydwu osi, a w najcięższych maszynach za pomocą przegubowego układu kierowniczego.
- Ciągniki gąsienicowe – ciągniki, w których układ jezdny stanowią gąsienice. Zazwyczaj stosowane do najcięższych prac, najczęściej spotykane na terenach podmokłych i o glebach ciężkich. W latach 70.-80. ciągniki na stalowych gąsienicach wskutek wielu wad i ograniczeń zastosowania praktycznie wyparte zostały przez ciężkie ciągniki kołowe. Obecnie, przy dużej uwadze, jaką przykłada się do ograniczenia ugniatania gleby, idea gąsienicowego układu jezdnego opartego na gąsienicach ze zbrojonej stalą nieścieralnej gumy przeżywa swój renesans. Ciągniki gąsienicowe osiągają obecnie moc do 600 KM.
- Ciągniki półgąsienicowe – w zasadzie opierają się na idei ciągnika kołowego, lecz zamiast kół na jednej (ciągniki półgąsienicowe) lub wszystkich osiach stosuje się specjalne gąsienicowe wózki. Ciągniki takie łączą zalety ciągników gąsienicowych i kołowych.
Prawo jazdy kategorii T uprawnia do kierowania ciągnikiem rolniczym z przyczepą (przyczepami) lub pojazdem wolnobieżnym z przyczepą (przyczepami). Osoba ubiegająca się o uprawnienia kategorii T musi mieć ukończone 16 lat. W przypadku przystępowania do egzaminu osoby, która nie ukończyła 18 roku życia, konieczna jest pisemna zgoda rodziców.
